Gelişen teknolojiyle birlikte insanların yaşamında da bazı değişimler oldu. Bunlardan biri de sosyal medya kullanımı. Artan sosyal medya kullanımı, bazı kitlelerin yakından takip edilmesini sağladı. Bu kitlenin büyük çoğunluğunu oluşturan Influencer’lar, yaptıkları iş birliği çalışmaları ve kendi alışveriş deneyimlerini paylaşmalarıyla alışveriş dünyasını büyük ölçüde değiştirdi. Bu değişime ortak olan pandemi de insanları online alışveriş yapmaya yöneltti. Yapılan araştırmalar da son yıllarda internetten alışveriş yapanların sayısının büyük ölçüde arttığını göstermekte.
Sosyal medya, müşteri davranışları ve tüketici alışkanlıklarını büyük ölçüde etkiledi. Influencerların yaptıkları paylaşımlar, alışverişleri ve iş birlikleri insanların daha çok alışveriş yapmak istemesiyle sonuçlandı. Yapılan araştırmalara göre de internette geçirilen zamanın arttığı belirlendi. Özellikle Instagram’da geçirilen süre %65 oranında kişide 1 saatten fazla. Influencerların tanıttığı bir ürünü satın alma sıklığı da %16 civarında.
Pandemi sürecinde yaşanan kapanmalar ve kısıtlamalar, 2019 yılında yapılan bu çalışmada belirlenen rakamların artmasıyla sonuçlandı. 2020 yılında internetten alışveriş yapma oranı %36.5 düzeylerine ulaştı. Kimi kesimler için bu zaten bir alışkanlık olsa da öte yandan fiziksel mağaza üzerinden alışveriş yapmayı sevenler için zorlayıcı bir süreç oldu.
Pandeminin etkisinin azaldığı, kısıtlamaların ve kapanmaların kaldırıldığı son dönemlerde ise sosyalleşmeyi, duyu organlarını kullanarak alışveriş yapmayı sevenlerin tekrar fiziksel mağazalara dönüş yaptığı görüldü. Yapılan aşılamalar, kaldırılan kısıtlamalar, alınan bazı ufak önlemler ve esnetilen kurallarla birlikte fiziksel alışveriş yoğunluğu artmaya başladı.
Artan fiziksel alışverişin pandemi döneminden öncesine göre bazı farkları da var. Pandemiden önce de sosyal medyanın etkisi olsa bile, pandemi sürecinde takipleşme, beğenilen kişilerin tarzlarını kendine yansıtma gibi davranışlar arttı. Influencerlarda görülen ürünlerin, fiziksel mağaza üzerinden dokunarak, hissederek satın alınması, geleneksel alışveriş anlayışını iyileştiren etkenler arasında.
Sosyal medyada Influencarların sık sık yaptıkları aktiviteleri paylaşmaları, gittikleri yerleri önermeleri de insanların fiziksel alışverişe yönelimini artırdı. Tanınan bir kişinin gittiği alışveriş merkezi, orada yaptığı paylaşımlar, oradaki mağazalardan aldığı ürünler ve daha fazlası sosyal medyanın fiziksel alışverişe olan etkilerinden. Takip edilen kesimin arkadaşlarıyla kahvaltı için dışarı çıkması, akşam yemeği için “date” adı altında buluşması, kısa bir dışarı çıkışta bile büyük küçük alışverişler yapmaları, onları takip eden kesimin alışveriş motivasyonunu maksimum düzeye çıkarmakta.
Fiziksel mağazalar, geçmişten beri alışveriş için son derece önemlidir. Gerek iade süreçlerinin daha kolay olması, gerek müşteri hizmetlerinin kalitesi gerekse de insanları duyu organlarına hitap ederek cezbetmesiyle fiziksel mağazalar her zaman ön plandadır. Ürünlerin çeşidine göre fiziksel mağazalardan yapılan alışveriş türleri de farklıdır.
Yapılan araştırmalara göre müşterilerin çoğu, kıyafet, aksesuar ve ayakkabı kategorilerindeki alışverişlerini internet üzerinden gerçekleştirse de sağlık, elektronik, oyuncak ve hobi ürünü gibi kategorilerde internetten alışveriş oranları düşüktür. Özellikle oyuncak ve hobi ürünü kategorilerinde geleneksel alışveriş oranı daha fazladır. Hobi ürünlerinde e-ticaret oranı %28’ken geleneksel alışveriş oranı %60’tır. En düşük internetten alışveriş oranı ise %17 ile mobilya kategorisindedir. Bu da tüketicilerin alışveriş tercihlerinin kategorik olarak da farklılık gösterdiğinin kanıtıdır ve fiziksel mağazaların önemini ortaya koyar.
Fiziksel mağazaların bu denli önemi olsa da tıpkı online mağazalar gibi dijital çağa uyum sağlamaları ve sosyalleşmeleri gerekir. Müşteri deneyimini iyileştirmek için onların rahatlığını düşünmeleri, farklı tüketici profillerine hitap edebilmeleri, teknolojiden faydalanabilmeleri, iyi optimize edilmiş internet sitelerine ve sosyal medya sayfalarına sahip olmaları ve müşteriler için kişiselleştirilmiş kullanımlar sunmaları önemlidir. İnsanların sıkça takip ettiği Influencerlarla yapılacak iş birlikleri de satış oranlarını artıracak etkenlerdendir.
Tüm bunlara ek olarak mağaza atmosferi de iyileştirilmeli, müşterilerin 5 duyu organına ve onların zevklerine hitap edilebilmelidir. Kurum imajı, mağaza atmosferi ve tüm düzenlemelerle birlikte fiziksel alışverişte yoğunluk en üst düzeye çıkarılabilir. Bu aşamada önemli olan, sosyal medyanın gücünden de en iyi şekilde faydalanmak, müşterilerin alışverişe olan motivasyonlarını artırmak olmalı.
